Tổng quan về cà phê Arabica 

Người ta thường nói vui rằng, cà phê Arabica là Adam và Eve của tất cả các loại cà phê, vì đây chính là loại hạt cà phê đầu tiên được phát hiện và tiêu thụ. Arabica từ xưa cho đến nay vẫn là loại cà phê chiếm ưu thế, chiếm khoảng 70% sản lượng toàn cầu.

 

Nguồn gốc và tên gọi của cà phê Arabica?

 

Cà phê Arabica còn có tên gọi là cà phê Ả Rập, “coffee shrub of Arabia” (tạm dịch: cà phê bụi của Ả Rập), hay “mountain coffee” (cà phê núi). Còn ở Việt Nam, người ta gọi nó là cà phê chè. Bởi loài cà phê này có lá nhỏ, cây có một số đặc điểm hình thái giống như cây chè – một loài cây công nghiệp phổ biến ở Việt Nam.

Theo tờ báo Thoughtco khoảng thế kỷ thứ 7 khi loại “đậu” này vượt qua Biển Đỏ từ Ethiopia đến Hạ Ả Rập (ngày nay là Yemen). Ở Ethiopia, bộ lạc Oromo đã nghiền hạt “đậu” và trộn với chất béo để ăn như một chất kích thích hoạt động, đầu óc. Nhưng đến Ả Rập thì “cà phê” mới thực sự được sinh ra. Ở đây, “cà phê” đã được ủ thành loại đồ uống thơm ngon. Được biết, những ghi chép đầu tiên về cà phê làm từ hạt cà phê rang đến từ các học giả Ả Rập, họ viết rằng nó rất hữu ích trong việc kéo dài thời gian làm việc, giúp cơ thể khỏe mạnh, tỉnh táo,  do đó mới có thuật ngữ “Arabica”. Cho đến tận ngày nay, cà phê vẫn là một trong những văn hóa ẩm thực của người Ả Rập. 

 

Cà phê Arabica được trồng phổ biến ở đâu?

• Có khoảng 125 giống cà phê thuộc loài Arabica phân bố rộng rãi ở nhiều châu lục từ châu Phi, Mỹ Latinh, Đông Nam Á, Trung Quốc, đến các quần đảo ở Caribbean và Thái Bình Dương.

 

• Hiện nay, Colombia và Brazil là hai đất nước nổi tiếng đứng đầu với hương vị cà phê Arabica thơm ngon, chất lượng cao. Tuy nhiên cà phê Arabica ở Brazil có phần được ưa chuộng hơn bởi độ chua thấp. 

 

• Tại Việt Nam, đặc điểm sinh trưởng của cà phê Arabica thích hợp trồng ở các tỉnh Lâm Đồng, Thừa Thiên Huế, Quảng Trị, Nghệ An, Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên. Địa hình càng cao, khí hậu càng lạnh, càng cho ra những hạt cà phê Arabica chất lượng tuyệt hảo. Và vùng ngoại ô thành phố Đà Lạt (Cầu Đất) sở hữu độ cao thuộc “chỉ số vàng” 1.500 m, khí hậu ôn đới mát quanh năm, nhiệt độ không vượt quá 33 độ trong năm, nhiệt độ cực tiểu khoảng 5 độ, đây được coi là thiên đường cà phê Arabica.

 

Đặc điểm cà phê Arabica

 

• Cây cao từ 9 – 12 m. Để thuận tiện cho việc thu hoạch, người ta thường cắt tỉa cho cây cao từ 2 – 2,4 m.
• Lá cafe Arabica hình elip, thuôn dài, chiều dài khoảng 6 – 12 cm, chiều rộng 4 – 8 cm, mặt trên lá có màu xanh đậm, mặt dưới nhạt hơn.
• Hoa màu trắng, đường kính 10 – 15 mm, mọc thành chùm ở nách lá. Từ cuối tháng 2 đến tháng 4, hoa cà phê Tây Nguyên nở trắng trời, vẻ đẹp này được hội xê dịch ưu ái tặng cho cái tên “núi tuyết trắng”. 
• Một quả cà phê thường chứa hai hạt cà phê có đường kính 10 – 15 mm, khi chín có màu đỏ tươi đến tím (thường được gọi là “quả anh đào”).
• Cà phê Arabica mất khoảng 7 năm để trưởng thành hoàn toàn. Là loại cây ưa bóng râm. Thường được trồng ở độ cao từ 1.300 – 1.500 m (tuy nhiên có những đồn điền có thể trồng nó thấp ngang mực nước biển và cao tới 2.800 m). Cà phê Arabica phát triển tốt nhất với nhiệt độ trung bình từ 15 đến 24 độ C và đất có độ pH từ 4 – 8, tối ưu 5.2 – 6.2. Cây có thể chịu được nhiệt độ thấp, tuy nhiên không chịu được sương giá. 

Nhìn chung, cà phê Arabica khá khó trồng do khả năng đề kháng, chống chọi sâu bệnh kém, dẫn đến năng suất của chúng cũng thấp hơn nhưng bù lại giá thành lại cao hơn các loại cà phê khác. 

 

Phân loại Hương Vị của từng loại cà phê Arabica 

Cafe Arabica đã được nghiên cứu, lai tạo ra nhiều giống mới. Điển hình như:

 

Cafe Typica

Là một trong những giống cà phê đóng vai trò quan trọng nhất về mặt di truyền, được xem như “thủy tổ” của hầu hết các cây cà phê được trồng trên thế giới, và cũng được dùng làm chuẩn mực để đánh giá hương vị các loại cà phê khác. Cafe Typica có hương vị chung là vị chua thanh thanh với chút hương hoa và hậu vị ngọt kéo dài.

 

Cafe Bourbon

Loại quả này nhỏ và tròn hơn Typica. Quả cafe Bourbon ban đầu có màu đỏ, một số giống sau này có quả màu cam hay màu hồng và một dòng lai quả có màu vàng. Nó được nhiều người yêu thích vì sự ngọt ngào, độ chua nhẹ hơn Typica, hương thơm quyến rũ. Cafe Bourbon có vị acid nhẹ với mùi rượu vang, hậu vị ngọt. Có người nói hương vị của nó giống sô cô la, thoang thoảng mùi trái cây.

 

Cafe Caturra (không phổ biến ở Việt Nam)

 Là một giống lai tự nhiên của dòng Bourbon được tìm thấy phát triển ở Brazil vào đầu những năm 1900. Ngày nay nó phát triển nhiều hơn ở Trung Mỹ.

 

Cafe Catimor 

 

Là kết quả lai tạo giữa vị chua thanh của giống cà phê Timor và hương vị ngọt dịu của cà phê Caturra. Cà phê Catimor không quá đắng như cà phê Robusta thuần chủng nhờ lượng caffeine thấp. Giống cà phê này có ưu điểm là rất ít khi mắc bệnh rụng lá, cho năng suất cao, ổn định.

 

Cafe Moka

Arabica Moka được trồng tại Cầu Đất, xã Xuân Trường, Thành phố Đà Lạt có hương vị sánh ngang với cà phê ngon nhất thế giới. Hạt cà phê Arabica Cầu Đất thường to tròn, lớn và đẹp. Mang hương vị tinh túy, vị thơm quyến rũ  hơn bất kì loại cà phê nào. Người ta ví cà phê Moka Cầu Đất đặc sắc như giọt sương mai buổi sớm mà chỉ có Đà Lạt mới có. Đặc biệt khi uống cà phê Moka bạn sẽ cảm thấy hơi tê tê nơi đầu lưỡi. Đó cũng được xem là đặc trưng mà chỉ có Moka Cầu Đất mới làm được.

Kết luận

Cà phê làm từ hạt Arabica có mùi thơm đặc biệt, mãnh liệt, có thể gợi nhớ đến hương hoa, hương trái cây, mật ong, sô cô la, caramel hoặc mùi bánh mì nướng. Hàm lượng caffeine không bao giờ vượt quá 1,5%. Do chất lượng và hương vị vượt trội, cafe Arabica được bán với giá cao hơn so với cafe Robusta.

>>  3 loại cà phê cực ngon phổ biến nhất tại Việt Nam

 

Lợi ích của cà phê Arabica

 

Giá trị kinh tế

Nhìn chung, cà phê Arabica có giá trị kinh tế cao hơn các loại cà phê còn lại. Sản lượng cà phê arabica chiếm 3 đến 4 phần trăm tổng sản lượng cà phê của Việt Nam (2020). 

 

>>  Số liệu tham khảo từ: FAS – Global Agricultural Trade System (GATS) – USDA Foreign …

 

Đối với sức khỏe

Cà phê Arabica chứa chất chống oxy hóa như Vitamin E. Ngoài ra, nó còn chứa một số vitamin B, magiê và kali. 

Uống cà phê và sử dụng bã cà phê giúp kích thích lưu lượng máu làm giảm sự xuất hiện của cellulite, giãn tĩnh mạch, vết rạn da, đốm đồi mồi, bệnh chàm và bệnh vẩy nến. Nó cũng hoạt động như một chất giải độc tự nhiên bằng cách loại bỏ da chết, điều trị mụn trứng cá, loại bỏ mụn đầu đen và các nhược điểm khác trên da.

Ngoài ra, cafe Arabica còn có tác dụng giảm cân và ngăn ngừa các căn bệnh nguy hiểm

 

 

Với bài viết trên, cà phê ngon chúc bạn đọc có thêm kiến thức hữu ích về cà phê Arabica. Hãy like và share để cà phê ngon có thêm động lực và viết thêm nhiều bài viết hay nữa nhé!